Klarinet-materiaal

Er zijn heel wat merken klarinetten, mondstukken, rieten en accessoires op de markt. Welk materiaal je ook kiest, je zoekt naar je persoonlijke klank, of je nu op een Duitse, Franse, Engelse, Amerikaanse of Japanse klarinet speelt. Klarinettisten zijn te herkennen, verschillende merken klarinetten niet. Het gekozen materiaal moet je helpen en niet tegen werken. Het riet moet passen bij de baan van het mondstuk. Het mondstuk moet passen bij de ton en de rest van de klarinet tot en met de beker toe. Het hoeft dus bijvoorbeeld niet zo te zijn dat een mondstuk goed of slecht is, maar het moet functioneren bij de rest van je materiaal. Verkeerd gekozen combinaties veroorzaken overbodige weerstand of een valse klarinet, waardoor je al zoekend naar je persoonlijke klank teveel met je embouchure moet corrigeren door te knijpen.

Mijn materiaal voorkeur:

1. Een Reform Böhm klarinet, hybride systeem: een klarinet met de Franse Böhm applicatuur en de Duitse klankbuis. Bijna 25 jaar heb ik op Reform Böhm van Wurlitzer gespeeld. In 2005 heb ik Reform Böhm van Leitner & Kraus gekocht. Deze laatste klarinetbouwers stellen je in de gelegenheid verschillende klarinetten, tonnen en bekers uit te proberen, om hiermee de weerstand en klank van je klarinet te bepalen.

2. Een mondstuk met een goede evenwichtige baan. Sinds de komst van mondstuk-banen van Viotto (ik gebruik G3, of N1 of N1+2) kun je verzekerd zijn van gegarandeerd goede mondstukken waar zonder probleem rieten (Vandoren Whitemaster of Steuer S100) bij te vinden zijn. Bestellen kan bij Bas de Jong. Test een nieuw mondstuk altijd uit met nieuwe rieten.

3. Een gemiddelde riet-sterkte van 3 waarmee ik een weerstand heb die in alle registers en bij alle toonsterktes een mooie stevige ronde klank mogelijk maakt en waarmee je niet teveel hoeft te knijpen met je embouchure.

4. Een combinatie van riet, mondstuk met Viotto N1, N1+2, G3 baan, ton, kleppengedeelte en beker waarbij ik geen overbodige weerstand voel waarvoor ik extra moet knijpen met het embouchure.

Op de foto hebben de drie mondstukken allen dezelfde baan en hebben de drie tonnen dezelfde lengte, maar voor een optimaal resultaat (geen overbodige weerstand en geen benodigde extra spanning van het embouchure in de hoogte) kies ik voor ieder mondstuk een andere ton. Door "try and error" kom je er achter welke combinatie gunstig is.

Bovendien kun je ontdekken dat de weerstand van je klarinet ook positief of negatief te beïnvloeden is door de ton op je klarinet in een bepaalde stand te draaien.

Deze invloed van de stand van de ton is te testen als je een G' (de losse G op je klarinet) met een zeer losse lipspanning van zacht naar sterk blaast. Je merkt dat de sterker wordende toon in de verschillende standen van de ton een wisselende weerstand heeft.

Mijn klarinet geeft in een bepaalde stand duidelijk minder weerstand, de toon stopt dan minder snel als ik hem naar forte speel en in die stand is het daardoor minder nodig compenserend te knijpen met de lippen/kaak om de klank naar mijn zin te maken. Deze uitgezochte stand van de ton van mijn klarinet komt ten goede aan het legato- en staccatospel doordat ik niet extra met het embouchure hoef te knijpen.

Een willekeurig in elkaar gezette klarinet staat meestal niet in de ideale stand en kan daardoor een verhoogde weerstand geven, wat belemmering veroorzaakt in vrijheid van spelen. De verhoogde weerstand dwingt je meer met de lippen en onderkaak compenserend te gaan knijpen.

Ook de keuze van de beker van de klarinet zorgt voor verschil in klank en weerstand.

Ik heb deze kwestie van 'het in de goede stand draaien van de ton' bij Leitner & Kraus, de bekende klarinet bouwers uit Neustadt/Aisch in Duitsland voorgelegd. Zij vertelden mij dat het een persoonlijk kwestie is, er zijn een aantal klarinettisten voor wie het belangrijk is.

Bij klarinetten van Buffet Crampon en Noblet merk ik het verschil in weerstand en klank ook door de stand en de keuze van de ton. Iedere klarinettis(e) heeft wel van die momenten gehad dat geen enkel riet prettig speelt, dat het geluid "dicht zit". Draai dan eens aan de ton en zet het mondstuk weer recht of koop een paar extra tonnen. Als je vooruitgang bij het draaien merkt, plak dan die 2 dunne stukjes plakband tegenover elkaar op de ton en het bovenstuk, de volgende keer weet je precies hoe je klarinet in elkaar gezet moet worden.

Er zijn heel wat merken klarinetten, mondstukken, rieten en accessoires op de markt. Welk materiaal je ook kiest, je zoekt naar je persoonlijke klank, of je nu op een Duitse, Franse, Engelse, Amerikaanse of Japanse klarinet speelt. Klarinettisten zijn te herkennen, verschillende merken klarinetten niet. Het gekozen materiaal moet je helpen en niet tegen werken. Het riet moet passen bij de baan van het mondstuk. Het mondstuk moet passen bij de ton en de rest van de klarinet tot en met de beker toe. Het hoeft dus bijvoorbeeld niet zo te zijn dat een mondstuk goed of slecht is, maar het moet functioneren bij de rest van je materiaal. Verkeerd gekozen combinaties veroorzaken overbodige weerstand of een valse klarinet, waardoor je al zoekend naar je persoonlijke klank teveel met je embouchure moet corrigeren door te knijpen.

Mijn materiaal voorkeur:

1. Een Reform Böhm klarinet, hybride systeem: een klarinet met de Franse Böhm applicatuur en de Duitse klankbuis. Bijna 25 jaar heb ik op Reform Böhm van Wurlitzer gespeeld. In 2005 heb ik Reform Böhm van Leitner & Kraus gekocht. Deze laatste klarinetbouwers stellen je in de gelegenheid verschillende klarinetten, tonnen en bekers uit te proberen, om hiermee de weerstand en klank van je klarinet te bepalen.

2. Een mondstuk met een goede evenwichtige baan. Sinds de komst van mondstuk-banen van Viotto (ik gebruik G3, of N1 of N1+2) kun je verzekerd zijn van gegarandeerd goede mondstukken waar zonder probleem rieten (Vandoren Whitemaster of Steuer S100) bij te vinden zijn. Bestellen kan bij Bas de Jong. Test een nieuw mondstuk altijd uit met nieuwe rieten.

3. Een gemiddelde riet-sterkte van 3 waarmee ik een weerstand heb die in alle registers en bij alle toonsterktes een mooie stevige ronde klank mogelijk maakt en waarmee je niet teveel hoeft te knijpen met je embouchure.

4. Een combinatie van riet, mondstuk met Viotto N1, N1+2, G3 baan, ton, kleppengedeelte en beker waarbij ik geen overbodige weerstand voel waarvoor ik extra moet knijpen met het embouchure.

Op de foto hebben de drie mondstukken allen dezelfde baan en hebben de drie tonnen dezelfde lengte, maar voor een optimaal resultaat (geen overbodige weerstand en geen benodigde extra spanning van het embouchure in de hoogte) kies ik voor ieder mondstuk een andere ton. Door "try and error" kom je er achter welke combinatie gunstig is.

Bovendien kun je ontdekken dat de weerstand van je klarinet ook positief of negatief te beïnvloeden is door de ton op je klarinet in een bepaalde stand te draaien.

Deze invloed van de stand van de ton is te testen als je een G' (de losse G op je klarinet) met een zeer losse lipspanning van zacht naar sterk blaast. Je merkt dat de sterker wordende toon in de verschillende standen van de ton een wisselende weerstand heeft.

Mijn klarinet geeft in een bepaalde stand duidelijk minder weerstand, de toon stopt dan minder snel als ik hem naar forte speel en in die stand is het daardoor minder nodig compenserend te knijpen met de lippen/kaak om de klank naar mijn zin te maken. Deze uitgezochte stand van de ton van mijn klarinet komt ten goede aan het legato- en staccatospel doordat ik niet extra met het embouchure hoef te knijpen.

Een willekeurig in elkaar gezette klarinet staat meestal niet in de ideale stand en kan daardoor een verhoogde weerstand geven, wat belemmering veroorzaakt in vrijheid van spelen. De verhoogde weerstand dwingt je meer met de lippen en onderkaak compenserend te gaan knijpen.

Ook de keuze van de beker van de klarinet zorgt voor verschil in klank en weerstand.

Ik heb deze kwestie van 'het in de goede stand draaien van de ton' bij Leitner & Kraus, de bekende klarinet bouwers uit Neustadt/Aisch in Duitsland voorgelegd. Zij vertelden mij dat het een persoonlijk kwestie is, er zijn een aantal klarinettisten voor wie het belangrijk is.

Bij klarinetten van Buffet Crampon en Noblet merk ik het verschil in weerstand en klank ook door de stand en de keuze van de ton. Iedere klarinettis(e) heeft wel van die momenten gehad dat geen enkel riet prettig speelt, dat het geluid "dicht zit". Draai dan eens aan de ton en zet het mondstuk weer recht of koop een paar extra tonnen. Als je vooruitgang bij het draaien merkt, plak dan die 2 dunne stukjes plakband tegenover elkaar op de ton en het bovenstuk, de volgende keer weet je precies hoe je klarinet in elkaar gezet moet worden.